Báo cáo tài chính là “xương sống” trong quản trị tài chính doanh nghiệp. Việc nắm vững hướng dẫn lập báo cáo tài chính không chỉ giúp chủ doanh nghiệp tuân thủ quy định pháp luật, mà còn cung cấp bức tranh rõ nét về hiệu quả hoạt động và dòng tiền. Dưới đây là quy trình chi tiết kèm mẫu, công cụ và lưu ý quan trọng để bạn tự tin lập báo cáo tài chính chính xác, kịp thời.
Mục lục
1. Báo cáo tài chính là gì và vai trò
Báo cáo tài chính bao gồm:
- Bảng cân đối kế toán (Balance Sheet)
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (Profit & Loss)
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Cash Flow)
- Bản thuyết minh báo cáo tài chính
Vai trò:
- Đánh giá khả năng sinh lời, thanh khoản, và cơ cấu vốn.
- Hỗ trợ ra quyết định đầu tư, tín dụng, kiểm soát chi phí.
- Cơ sở pháp lý cho nộp thuế, kiểm toán, xét duyệt vốn vay.
“báo cáo tài chính mẫu”, “thuyết minh báo cáo tài chính”, “tài liệu lập báo cáo tài chính”.
2. Hồ sơ và căn cứ pháp lý
2.1 Hồ sơ lập báo cáo tài chính
- Chứng từ gốc: hóa đơn đầu vào/ra, phiếu thu/chi, sổ phụ ngân hàng, chứng từ khấu hao…
- Sổ sách kế toán: sổ cái, sổ nhật ký, bảng kê thuế GTGT.
- Tài liệu bổ trợ: hợp đồng, văn bản thanh lý, biên bản kiểm kê.
2.2 Căn cứ pháp lý
- Luật Kế toán 2015
- Thông tư 200/2014/TT-BTC hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp.
- Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS)
- Luật Thuế TNDN, TNCN, GTGT
“quy định lập báo cáo tài chính”, “thời hạn nộp báo cáo tài chính”.
3. Các bước lập báo cáo tài chính
Dưới đây là 7 bước cơ bản:
- Tập hợp và sắp xếp chứng từ kế toán
- Hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh
- Điều chỉnh khấu hao, dự phòng, chi phí trả trước
- Kiểm tra, đối chiếu số dư tài khoản
- Kết chuyển lỗ/lãi và đóng tài khoản doanh thu
- Lập báo cáo tài chính trên phần mềm hoặc Excel
- Nộp báo cáo, lưu trữ và thuyết minh
Bước 1: Tập hợp, sắp xếp chứng từ
- Thu thập hóa đơn đầu vào/ra, sổ phụ ngân hàng, bảng lương, phiếu xuất nhập kho.
- Sắp xếp theo ngày tháng hoặc danh mục (“hồ sơ lập báo cáo tài chính” khoa học).
“mẫu báo cáo tài chính excel”, “hồ sơ báo cáo tài chính”.
Bước 2: Hạch toán nghiệp vụ phát sinh
- Ghi sổ kép trên phần mềm kế toán hoặc file Excel.
- Đảm bảo phản ánh đầy đủ: doanh thu, chi phí, tài sản cố định, công nợ.
“hạch toán nghiệp vụ kế toán”, “đối chiếu công nợ”.
Bước 3: Điều chỉnh và phân bổ
- Tính khấu hao tài sản cố định, phân bổ chi phí trả trước, dự phòng phải thu khó đòi.
- Lập bút toán nghiệp vụ điều chỉnh.
“phân bổ chi phí trả trước”, “dự phòng phải thu khó đòi”.
Bước 4: Kiểm tra, đối chiếu số dư
- So sánh số dư sổ sách với sổ phụ ngân hàng, báo cáo tồn kho.
- Kết xuất báo cáo Đối chiếu ngân hàng và Đối chiếu công nợ.
“kiểm đối số dư”, “đối chiếu ngân hàng”.
Bước 5: Kết chuyển lỗ/lãi
- Đóng tài khoản doanh thu và chi phí để tính lãi lỗ.
- Ghi nhận kết quả vào tài khoản 911.
“kết chuyển lỗ lãi”, “bút toán kết chuyển”.
Bước 6: Lập báo cáo tài chính
- Trên phần mềm HTKK, MISA hoặc Excel theo mẫu báo cáo tài chính chuẩn.
- Soạn Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động, Báo cáo LCTT, Bản thuyết minh.
“phần mềm lập báo cáo tài chính”, “báo cáo lưu chuyển tiền tệ”.
Bước 7: Nộp và lưu trữ
- Nộp tệp XML qua eTax hoặc gửi trực tiếp cơ quan thuế.
- Lưu trữ bản giấy, file mềm theo quy định (deadline báo cáo tài chính: trước 90 ngày sau năm tài chính).
“nộp báo cáo tài chính qua mạng”, “thời hạn lập báo cáo tài chính”.
4. Công cụ và mẫu hỗ trợ
- HTKK (Tổng cục Thuế) để xuất báo cáo XML.
- MISA SME, Fast Accounting, Excel template: giúp tự động hóa việc lập báo cáo tài chính, giảm sai sót.
- Báo cáo tài chính mẫu: có thể tải trên website Bộ Tài chính hoặc các đơn vị cung cấp phần mềm.
PHẦN MỀM KẾ TOÁN MIỄN PHÍ CHO DOANH NGHIỆP
9 Lý Do Doanh Nghiệp Cần Dịch Vụ Kế Toán?
5. Những lưu ý quan trọng
- Chuẩn bị sớm: bắt đầu tập hợp chứng từ ngay sau khi kết thúc kỳ kế toán.
- Cập nhật chính sách thuế và VAS mới nhất.
- Rà soát kỹ sổ chi tiết, tổng hợp trước khi lập báo cáo.
- Thuyết minh báo cáo tài chính rõ ràng, giải thích biến động lớn.
- Lưu trữ chứng từ gốc tối thiểu 10 năm theo quy định.
